Wyobrażenie historycznej rzeczywistości możemy organizować poprzez wykorzystanie różnego rodzaju kategorii wynikających z naszej umysłowości. Oczywiście zdajemy sobie zawsze sprawę z ograniczoności takiego porządkowania świata historycznego. Możemy jednak podejmować różnego
rodzaju próby dotarcia do istoty naszych dziejów. W niniejszych rozważaniach odwołujemy się do pojęć, jakimi są z jednej strony kategoria sacrum, a z drugiej kategoria profanum. Możemy oczywiście wskazać na swego rodzaju przeciwstawienie się, a jednocześnie na dopełnianie się w innym jeszcze kontekście obu tych sfer naszego życia. […]

Poprzez poszukiwanie sacrum wczesnonowożytny człowiek Europy dążył do znalezienia istoty świata, zrozumienia sensu istnienia, wytłumaczenia swoich działań, innymi słowy, do odkrycia tajemnicy Stwórcy Boga, a więc odkrywania sacrum. Konieczne jest wskazanie na wiele konkretnych działań w tym zakresie, które odszukujemy w szeroko rozumianym piśmiennictwie tego okresu, przede wszystkim w piśmiennictwie dewocyjnym i memoratywnym,a w szczególności w piśmiennictwie parenetycznym. Jednocześnie poprzez odszukiwanie zasadniczych prawd istnienia człowiek tamtej epoki natrafiał i odnajdywał szereg drobnych często odkryć istoty swoich działań i pragnień, także istoty swoich radości i smutków, a więc dotykał tego, co możemy określić jako profanum. Można też owe poszukiwania odnieść do innego jeszcze generalnego spojrzenia na rzeczywistość. Warto bowiem odwołać się do stwierdzenia, że od XVI w. Człowiek Europy zastąpił Augustyńskie amor Dei – amor sui (miłość Boga – miłością własną; a więc epifaniąludzkiego ego. W czasach tych dochodzi więc do odnajdywania coraz to nowych sfer rzeczywistości oderwanych od sacrum, przede wszystkim związanych z codziennością.

Bogdan Rok, Ze Wstępu