Dzieje Gdańska w zarysie.

[...] W roku 1308 Krzyżacy zgotowali zagładę słowiańskiemu Gdańskowi , rozbudowując następnie nad ujściem Wisły wielkie osiedle niemieckie. Ten fakt stanowić musi właściwy punkt wyjścia dla naszych rozważań nad dziejami Gdańska. W roku 1466 Gdańsk wrócił formalnie pod rządy polskie, ale dzięki niezwykłej tolerancji polskiej pozostał nadal ośrodkiem niemieckim, ciałem obcym w organizmie polskim. [...] W nowej Polsce Gdańsk jako jej własność na wieki, nie może być miastem z imien jedynie polskim, ale musi być z ducha i krwi polski, słowiański - jak nim był ongiś, przed potworną rzezią krzyżacką w roku 1308.