Integracja i proces budowania zjednoczonej Europy są zjawiskami nieodwracalnymi i nie ma dla nich alternatywy, mimo istniejących zagrożeń, które utrudniają te procesy, a nawet mogą prowadzić do ich okresowych zahamowań i załamań. Dyskusje na temat możliwości „uprawiania” integracji „la carte”, uczynienia z UE wspólnoty o „zmiennej geometrii", czy podjęcia programów „integracji o różnych prędkościach”, są żywą reakcją na presje zewnętrzne i wewnętrzne, pod jakimi się znalazł regionalizm zachodnioeuropejski po upadku muru berlińskiego i końcu zimnej wojny, będąc zupełnie nie przygotowany do realizacji swoich wizji zjednoczeniowych w warunkach likwidacji istniejących niebezpiecznych podziałów i dokonania reintegracji Europy. Gdzie zatem znajdują się granice integracji politycznej, gospodarczej i społecznej? Krytykom unii politycznej chodzi raczej o zakreślenie granic współpracy, tak by była ona zarazem efektywna i dla wszystkich stron korzystna, a jednocześnie nie rodziła perturbacji społecznych, konfliktów, protestów i nie zamazywała suwerenności poszczególnych państw. Polityka zagraniczna, bezpieczeństwa i obronna należą bowiem do tych części ogólnej polityki państw, które najtrudniej poddają się procesom integracyjnym. Są to bowiem dziedziny, w których najwyraźniej przejawia się suwerenność państw.