Między Londynem a Warszawą. Polacy we Francji w polityce rządu uchodźczego i władz Polski Ludowej w latach 1945-1956

Książka prezentuje politykę, jaką wobec licznej emigracji polskiej we Francji w latach 1944–1956 realizowały zarówno władze uchodźcze, które po zakończeniu II wojny światowej kontynuowały swoją misję z Londynu, jak i władze Polski Ludowej, które począwszy od 1944 roku były instalowane w Polsce przez Związek Sowiecki. Po inwazji wojsk alianckich na Normandię 6 czerwca 1944 roku rozpoczęło się stopniowe wyzwalanie okupowanej Francji. Stworzyło to – zarówno władzom polskim na uchodźstwie, jak i przygotowującym się do przejęcia władzy w kraju komunistom – nowe możliwości kreowania własnej polityki wobec emigracji polskiej nad Sekwaną i Loarą.

Cezurę końcową stanowi symboliczny, także dla sytuacji na emigracji, 1956 rok. Przełom październikowy 1956 roku – jakże istotny i ciągle niedoceniany w nakreślaniu nie tyle zmian w obrębie systemu politycznego, ile życia Polaków w kraju – miał istotne znaczenie dla polityki wobec emigracji. Zmiana taktyki władz PRL wobec emigracji została, podobnie jak wspomniany przełom, zapoczątkowana znacznie wcześniej, bo już w 1954 roku. Najważniejszą granicę stanowi zainicjowanie tzw. drugiej repatriacji w 1955 roku. Pokrywa się ona z cezurą kreślącą granice w ramach samej emigracji. Kryzys wywołany nieustąpieniem prezydenta Augusta Zaleskiego w 1954 roku i podważeniem (w praktyce przez najważniejsze postacie emigracyjnej polityki) mitu założycielskiego Polskiego Państwa na Uchodźstwie – legalizmu – sprawił, że po tej dacie trudno w ogóle mówić o jakiejkolwiek przemyślanej i dającej się usystematyzować polityce władz emigracyjnych wobec diaspory polskiej we Francji.