Pedagogika społeczna jest dyscypliną o niemalże stuletniej tradycji. Ten okres to czas działań kilku już pokoleń pedagogów społecznych, czas nagromadzenia dużego dorobku tam, gdzie chodzi o podejmowane badania i zgromadzoną wiedzę. Pomimo jednak tak długiej tradycjii tej dyscypliny, ciągle mało i stosunkowo rzadko podejmuje się na jej gruncie badania nad jej rozwojem, nad przyjmowanymi w niej ideami, nad powstającymi w jej ramach koncepcjami oraz kształtującymi się nurtami i kierunkami. Potrzeba takiego oglądu jest oczywista. To poziom pewnej metarefleksji nad rozwojem dyscypliny, refleksji, która pomaga dokładniej rozpoznać kształtujący się jej naukowy profil, ale również dostrzec zachodzące przemiany i istnicjące prawidłowości w tym względzie. Niniejsza praca jest próbą wpisania się w te nieliczne jak dotąd badania nad rozwojem pedagogiki społecznej z nadzieją na ich pogłobienie i poszerzenie.

Z Wprowadzenia