Zatrzymać cień Boga

Życie Bernarda (1095–1153) przypadło na niepokojący okres wędrówek związanych z pielgrzymkami i krucjatami, okres niezwykłej i uwieńczonej sukcesem politycznej działalności Kościoła, zwiększenia władzy i znaczenia papiestwa. […] Słowo mówione i pisane było jego największą siłą, a Bóg często stanowił tarczę dla błędów, jakie popełniał. Był opiniodawczy i krytyczny, ale sam krytycyzmu nie lubił, chociaż ustawicznie się narażał, zmieniając polityczne preferencje i angażując się w najrozmaitsze konflikty. Przetrwała szeroka korespondencja Bernarda. Wśród niej zachował się tylko jeden list do wuja Andrzeja de Montbard i dwa listy do królowej Melisendy, wymieniające imię Andrzeja, rycerza, templariusza, na którym można polegać. […] Andrzej, pod koniec życia opata Clairvaux, został mianowany seneszalem zakonu (zastępca mistrza; a już po śmierci Bernarda – mistrzem. Pełnił te funkcje aż do swojej śmierci w roku 1156. Listy zamieszczone w książce są listami fikcyjnymi, opartymi o historyczne wydarzenia tego okresu, odtworzone na podstawie opracowań źródłowych i przekazów legendarnych. Resztę podpowiedziała wyobraźnia autora. [...]